Umumiy dasturlash

Dasturlash sohasiga kirish.

Dasturlash tillari

Mashina tili, Assembler, C va Java tillari

Mashina tili - EHM va kompyuterlar uchun dasturlar (programmalar) tuzish "tili"; eng sodda algoritmik til. Uning mazmuni va kridalari raqamli hisoblash mashinalari va kompyuterlarda ishlab chiqiladi. Asosiy mohiyati axborotlar (dastlabki maʼlumotlar, rakamlar) ni kodlashdan iborat. Mashina tili timsollari — ikkilik sanok, tizimi (sakkizlik va oʻn oltilik sa-noq tizimiga oʻtkazib), odatda, timsollar, adreslar, amallar kodi va buyruq belgilariga guruxlanadi. Buyruqlardan masala algoritmlari amalga oshiruvchi dasturlar tuziladi. Dasturda har qaysi masala algoritmini amalga oshirish uchun aniq buyruklar boʻlishi kerak: sonlar xotira qurilmasining qaysi uyasida saqlanishi, sonlarni ishlatish va joʻnatish yoʻllari, hisoblash natijalari qayerda saqlanishi aniq koʻrsatiladi.

Assembler - dasturni assambleyer tilidagi matndan mashina tilidagi dasturga tarjima qiladi. Tilning o'zi singari, assemblerlar ham ma'lum bir arxitektura, operatsion tizim va til sintaksisining variantiga xosdir, chunki ular ma'lum bir protsessorning mashina ko'rsatmalarining mnemonikasi bilan ishlaydi. Shu bilan birga, montajchilar ko'p platformali yoki umuman universal bo'lishi mumkin, ya'ni ular turli platformalarda va operatsion tizimlarda ishlashlari mumkin. Assambleyerlar orasida arxitektura uchun mashina kodini va bajariladigan modullarni (fayllarni) yig'ish qobiliyatiga ega bo'lgan o'zaro faoliyat montajchilar guruhini ham ajratish mumkin (masalan, tarjima kompyuterda ishlaydigan assembler tomonidan mikrokontroller uchun dastur).

C dasturlash tili 1969-1973 yillarda Bell Labs xodimi Dennis Ritchi tomonidan ishlab chiqilgan umumiy maqsadli kompilyatsiya qilingan dasturlashtirilgan til. Dastlab u UNIX operatsion tizimini amalga oshirish uchun ishlab chiqilgan edi, ammo keyinchalik boshqa ko'plab platformalarda joylashtirildi. Tilning dizayniga ko'ra, uning konstruktsiyalari odatdagi mashinalar yo'riqnomalari bilan chambarchas bog'liq, shu jumladan operatsion tizimlarda ham, turli xil qurilmalar uchun turli xil dasturiy ta'minotlarda ham qo'llanilgan. C dasturlash tili dasturiy ta'minot sanoatining rivojlanishiga sezilarli ta'sir ko'rsatdi va uning sintaksisi C ++, C # va Java kabi dasturlash tillari uchun asos bo'ldi.

Java - qati’y va statik tipizatsiyaga ega boʻlgan va obyektga yoʻnaltirilgan umumiy maqsaddagi dasturlash tilidir. Avvaliga Sun Mycrosystems tomonidan ishlab chiqilgan, keyinchalik Oracle kompaniyasi tarafidan sotib olingan. Hozirda mobil ilovalar yaratishda keng foydalanib kelayotgan tillardan biri hisoblanadi. Androidlar uchun ko'plab ilovalar shu tilda yaratilgan. Ko'p sohalarda foydalanishingiz mumkin bo'lgan tillardan biri hisoblanadi.

Swift, C# va Go tillari

Swift — Apple Inc. tomonidan iOS, iPadOS, macOS, watchOS, tvOS va Linux uchun ishlab chiqilgan umumiy maqsadli, multi-paradigmali, kompilyatsiyalangan dasturlash tili. Swift Applening Cocoa va Cocoa Touch freymvorklari hamda Apple mahsulotlari uchun yozilgan mavjud Objective-C kodining katta tanasi bilan ishlash uchun moʻljallangan.

C# (Si Sharp - deb talaffuz qilinadi) leksik jihatdan kengaytirilgan, imperativ, deklarativ, funktsional, umumiy, ob'ektga yo'naltirilgan (sinfga asoslangan) va komponentlarga yo'naltirilgan dasturlash fanlarini o'z ichiga olgan umumiy maqsadli, ko'p paradigmali dasturlash tili.

Go (ko'pincha Golang ham) - bu Google tomonidan ishlab chiqilgan, ko'p qirrali dasturlashtirilgan til. Go ning rivojlanishi 2007-yil sentyabr oyida boshlangan va to'g'ridan-to'g'ri Inferno operatsion tizimini ishlab chiqishda qatnashgan Robert Grismer, Rob Pike va Ken Tompsonlar tomonidan ishlab chiqilgan.

Python tili

Python (talaffuzi: Piton) — umumiy-maqsadli dasturlash uchun keng tarzda foydalaniladigan yuqori darajali dasturlash tili. Ushbu dasturlash tili Guido van Rossum tomonidan yaratilgan va birinchi marta 1991-yilda foydalanib koʻrilgan.

Python har xil platformalar uchun yozilgan, masalan Windows, Linux, Mac OS X, Palm OS, Mac OS va boshqalar. Python Microsoft.NET platformasi uchun yozilgan realizatsiyasi ham mavjud boʻlib, uning nomi — IronPython

Web dasturlash

Web dasturlash brauzeringiz orqali ko’rishingiz va foydalanishingiz mumkin bo’lgan barcha web dasturlarni tayyorlash jarayonini o’z ichiga oladi. Web dasturlash ham juda qiziqarli va katta daromad keltiradigan soha hisoblanadi. Malakali dasturchilarga bo’lgan talab bugungi kunda har doimgidan ham yuqori. Agar qachondir web dasturlashni o’rganish haqida o’ylab ko’rgan bo’lsangiz, hozir bu niyatingizni amalga oshirish uchun kirishishning ayni vaqti!

Front-end

Back-end

Sanoq sistemalari

Sanoq sistemasi — bu, sonlarni belgilangan miqdoriy qiymatga еga bo’lgan belgilar asosida nomlash va tasvirlash usulidir. Sonlarni tasvirlash usuliga bog’liq ravishda sanoq sistema pozitsion va nopozitsion bo’ladi. Pozitsion sanoq sistemasida har bir raqamning miqdoriy qiymati uning sondagi joyiga (pozitsiyasiga) bog’liq bo’ladi. Quyidagi jadvalda pozitsion sanoq sistemaga misollar keltirilgan

ASOSI	SANOQ SISTEMASI	FOYDALANILADIGAN BELGILAR
2	Ikkilik	0, 1
8	Sakkizlik	0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
10	O'nlik	0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9
16	O'n oltilik	0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, A, B, C, D, E, F

Axborot o'lchov birliklari

1 Bit = Binary Digit (eng kichik)

1 Geop Bayt - Eng yuqori xotiradir

8 Bit	<--->	1 Bayt
1024 Bayt	<--->	1 KB (kilo bayt)
1024 KB	<--->	1 MB (mega bayt)
1024 MB	<--->	1 GB (giga bayt)
1024 GB	<--->	1 TB (terra bayt)
1024 TB	<--->	1 PB (peta bayt)
1024 PB	<--->	1 EB (ekza bayt)
1024 EB	<--->	1 ZB (zetta bayt)
1024 ZB	<--->	1 YB (yotta bayt)
1024 YB	<--->	1 Bronto Bayt
1024 Bronto Bayt	<--->	1 Geop Bayt

ASCII(American standard code for information interchange)

ASCII — bosma belgilar va boshqa maxsus kodlar uchun Amerika Qoʻshma Shtatlari standart kodlash jadvali.

ASCII - bu raqamli kodlar ba'zi bir umumiy bosma va bosilmaydigan belgilar bilan bog'langan jadvalning nomi. Jadval AQShda 1963 yilda ishlab chiqilgan va standartlashtirilgan. ASCII jadvali belgilar uchun kodlarni belgilaydi: o'nli raqamlar, Lotin alifbosi, milliy alifbo, tinish belgilari.

PseudoCode

Kompyuter fanida psevdokod algoritm yoki boshqa tizimdagi qadamlarning oddiy tilda tavsifidir. Psevdokod ko'pincha oddiy dasturlash tilining tuzilish konvensiyalaridan foydalanadi, lekin mashinada o'qish uchun emas, balki odam o'qish uchun mo'ljallangan.